Combinatieteelt in de moestuin

Je zou het misschien niet verwachten, maar groenten zijn geen gemakkelijke jongens. Ze zijn best kieskeurig. Sommige groenten bloeien helemaal op in elkaars aanwezigheid, andere verpieteren juist naast elkaar. Het is dus handig om rekening te houden met deze combinatieteelt als je een moestuinplan in elkaar gaat zetten.

Er zijn verschillende redenen waarom sommige groentes goede buren zijn en andere juist slechte in de combinatieteelt. Dit zijn de belangrijkste:

Grootte

Waar je op moet letten bij combinatieteelt is de omvang van de groente. Heb je een groente die veel zon nodig heeft, zet hem dan niet in de schaduw van een hoge/grote groente. Sommige groenten, zoals spinazie hebben niet zo veel licht nodig. Die kun je prima in de schaduw van een andere groente zetten.

Voedingsstoffen

Iedere groente heeft zijn eigen voorkeur qua voedingsstoffen. De een houdt juist van lekker veel stikstof, de ander is dol op kalium. Het is dus verstandig om groenten bij elkaar te zetten die ongeveer dezelfde wensen hebben qua bemesting. Dit wil overigens niet zeggen dat een andere combinatie niet werkt. De groente die veel mest nodig heeft zal pakken wat hij nodig heeft, waardoor je weinig kans loopt dat de groente die weinig mest nodig heeft overbemest raakt.

Een grove indeling:

Veel mest: kolen, courgette, prei, aardappels
Gemiddelde mest: tomaten, pepers, paprika, snijbiet, spinazie, aardbeien, winterpostelein, knoflook
Weinig/geen mest: wortel, radijs, ui, biet, raapsteel, rucola, pluksla

Bijna alle knol- en wortelgroenten houden van een beetje extra kali.

Juiste insecten aantrekken en de juiste insecten weren

Van sommige insecten, zoals luis, de witte koolvlieg en de uienvlieg kun je veel last hebben. Andere insecten, zoals bijen en vlinders zijn juist welkom. Door de juiste moestuin combinaties te hebben, zorg je ervoor dat nuttige insecten worden aangetrokken en dat je het voor de lastige insecten juist minder aantrekkelijk maakt.

Wat tips voor goede combinatieteelt:

De Oost-Indische kers trekt luizen en het koolwitje aan. Ik laat laagblijvende Oost-Indische kers tussen mijn kolen groeien. Zo verklein je de kans dat de luizen op andere planten gaat zitten en het koolwitje eitjes legt op je kolen.
Wortel houdt de uienvlieg op afstand en ui jaagt de wortelvlieg weg. Zet deze groenten naast elkaar.
Goudsbloem trekt bijen aan. Ik zet deze tussen mijn pompoen en courgettes om bijen aan te trekken die de planten kunnen bevruchten. Ook stoot hij mieren af.
Het enkelbloemige Afrikaantje houdt allerlei schadelijke beestjes op afstand. Zet ze o.a. tussen komkommer, tomaat en aardappel.

Waarom combinatieteelt in de moestuin belangrijk is.

Je kunt je voorstellen dat als je maar 1 groente in de moestuin zet, je veel van dezelfde voedingsstoffen aan de bodem onttrekt of juist toevoegt. Deze monocultuur die je vaak in de grootschalige landbouw ziet, zorgt ervoor dat de bodem op den duur niet meer in balans is. Bovendien is een groot oppervlakte van 1 groente gevoelig voor een plaag. Het is dus beter om verschillende groenten door elkaar te kweken, waarbij je let op welke groenten wel en niet graag naast elkaar staan.

Combinatieteelt toepassen in de moestuin

Door gebruik te maken van combinatieteelt, kweek je dus verschillende gewassen vlak naast elkaar of door elkaar. Je kunt bijvoorbeeld twee groenten in 1 rij afwisselen, maar ook rijen met verschillende groenten naast elkaar zetten waarbij elke rij 1 groentesoort bevat.

Combinatie schema per groente

In het combinatie schema hieronder kun je opzoeken wat beter wel, en beter niet met elkaar kunt combineren in de moestuin.

Groente, fruit, kruid, bloem	Goede buur met	Slechte buur met
Aardappel	Afrikaantje, boon, dille, kolen, spinazie, mais, Oost-Indische kers, knoflook, tuinboon	Aardbei, framboos, courgette, erwt, komkommer, pompoen, biet, wortel, tomaat, ui, zonnebloem, selderie
Aardbei	Knoflook, Afrikaantje, tomaat, ui, peterselie, sla, radijs, prei, lente-ui	Kolen, komkommer
Afrikaantje	Tomaat, aardappel, aubergine, komkommer, pompoen, kolen	–
Andijvie	Boon, erwt, prei, sla, kolen, venkel	–
Aubergine	Marjolein, Afrikaantje	–
Biet	Ui, knoflook, boon, dille, selderij, komkommer, kolen, pastinaak, sla,	Aardappel, prei, spinazie, mais, wortel
Boon	Selderij, salie, sla, aardappel, wortel, aardbei, mais, wortel, kolen	Erwt, biet, knoflook, prei, ui, venkel, bieslook, snijbiet, zonnebloem
Courgette	Mais, Oost-Indische kers, goudsbloem, sla, boon, ui,	Komkommer, aardappel, tuinboon,
Dille	Selderij, boon, salie, venkel, prei, wortel, aardappel, kolen, biet, erwt,	Tomaat
Erwt	Courgette, wortel, salie, venkel, dille, komkommer, pompoen, kolen, wortel, radijs	Knoflook, prei, ui, boon,
Goudsbloem	(Lente)ui, courgette, pompoen
Knoflook	Aardbei, biet, framboos, tomaat, wortel, sla	Erwt, kolen, boon, prei, tuinboon
Knolvenkel	Erwt, komkommer, kolen, sla, salie, dille,	Aardappel, boon, tomaat,
Kolen	Aardappel, andijvie, biet, sla, tomaat, spinazie, dropplant, kamille,	Knoflook, ui, venkel, aardbei,
Koolrabi	Spinazie, sla, biet, aardappel, kolen	Komkommer, venkel, paprika, peper
Komkommer	Prei, mais, ui, dille, erwt, kolen, sla, basilicum, boon, zonnebloem, biet	Aardbei, aardappel, courgette, tuinboon
Lente-ui	Biet, courgette, komkommer, goudsbloem, sla, peper	Aardappel, erwt, kolen, prei, pastinaak, boon, tuinboon, tomaat
Mais	Boon, aardappel, courgette, komkommer, sla, pompoen, tomaat,	Selderij, biet
Nieuw-Zeelandse spinazie	Aardappel
Oost-Indische kers	Kolen, prei, aardappel, aubergine, paprika, peper, tomaat	Pompoen
Peterselie	Aardbei, radijs, tomaat,	Ui, sla, selderie
Pompoen	Mais, boon, courgette, Afrikaantje, radijs, sla, zonnebloem	Aardappel, komkommer, Oost-Indische kers
Prei	Aardbei, andijvie, sla, Oost-Indische kers, biet, kolen, spinazie, koolrabi	Knoflook, boon, radijs
Raapsteel	Boon, dille, sla, kolen	Aardappel, aardbei, tomaat
Radijs	Aardbei, boon, erwt, kolen, sla, Oost-Indische kers, wortel, snijbiet, peterselie, pompoen	Paprika, peper, prei, komkommer
Rucola	Raapsteel, pluksla
Selderij	Kolen, boon, komkommer, prei, tomaat	Aardappel, mais, sla
Sla	Dille, knolvenkel, biet, tomaat, radijs	Peterselie
Snijbiet	Kolen, wortel, radijs, knoflook, ui	Prei, spinazie
Spinazie	Boon, erwt, aardappel, sla, tomaat, wortel	Snijbiet, knoflook
Paprika/Peper	Basilicum, knoflook, bieslook, biet, tomaat, prei, ui	Radijs, koolrabi
Tomaat	Basilicum, peterselie, bieslook, Afrikaan, knoflook, mais, sla, Oost-Indische kers, wortel	Aardappel, venkel, koolrabi, biet, dille, biet, raapsteel
Tuinboon	Aardappel, dille, komkommer, pompoen, wortel	Knoflook, ui
Ui	Aardbei, dille, courgette, biet, paprika, peper	Tuinboon, erwt, kolen, prei,
Winterpostelein	Kan met alles samen groeien	–
Wortel	Knoflook, erwt, kolen, radijs, salie, sla, tomaat, ui, bieslook, snijbiet	Biet,
Zonnebloem	Pompoen, komkommer,	Aardappel